Pengenalan
Terung, sejenis sayuran yang terkenal dengan warna ungunya, kaya dengan pelbagai nutrien penting seperti serat, kalsium, vitamin K, mineral dan bioflavonoid. Terdapat banyak varieti terung di seluruh dunia, namun di Malaysia, varieti yang paling popular dalam pasaran komersial ialah Terung Peparu.
Penanaman terung kini semakin mendapat sambutan kerana potensi keuntungannya yang tinggi. Sebagai contoh, harga semasa ladang di Melaka untuk sekilogram terung boleh mencecah RM3.50, menjadikan ia pilihan menarik untuk diusahakan, sama ada secara kecil-kecilan mahupun komersial. Artikel ini memberi tumpuan khusus kepada panduan penanaman terung di rumah.
Keperluan Asas Penanaman Terung
Terung boleh ditanam di pelbagai jenis tanah termasuk tanah gambut, tanah bris dan tanah lombong kerana tanah-tanah ini kaya dengan bahan organik serta mempunyai kadar saliran air yang tinggi. Walau bagaimanapun, tanah yang paling sesuai ialah tanah gembur berpasir yang mampu menyerap air dengan baik dan berada di kawasan beriklim panas.
Suhu ideal untuk pertumbuhan terung ialah antara 25 hingga 35°C. Tanaman ini memerlukan kelembapan sekurang-kurangnya 34 cm hingga 51 cm setahun. Keasidan tanah yang sesuai berada dalam julat pH 5.5 hingga 6.8. Sekiranya tanah terlalu berasid, pengapuran disarankan untuk menstabilkan pH tanah.
Varieti Terung
Beberapa varieti terung yang biasa ditanam di Malaysia termasuk:
- Terung panjang atau Peparu
- Terung Bulat
- Terung Dayak
- Terung Pipit
- Terung Bulu
Bahan dan Peralatan
Untuk memulakan penanaman terung, bahan dan peralatan berikut diperlukan:
- Biji benih terung
- Campuran tanah, pasir, dan baja organik seperti tahi ayam atau kompos
- Polibeg atau pasu sebagai bekas tanaman
Penyediaan Tanah
Sediakan campuran tanah menggunakan nisbah berikut:
- 3 bahagian tanah
- 1 bahagian tahi ayam atau kompos
- 1 bahagian pasir
Gaulkan campuran ini sehingga sebati dan isikan ke dalam polibeg hingga 5 cm dari permukaan.
Penyediaan Anak Benih
Benih boleh disemai terus ke dalam polibeg pada kedalaman 2 hingga 5 cm dengan 3-4 biji benih setiap polibeg. Jika menggunakan dulang semaian, anak benih boleh dipindahkan ke polibeg selepas 4 minggu. Untuk penanaman atas batas, pastikan jarak antara pokok sekitar 90 cm untuk elakkan persaingan nutrien.
Penyiraman
Lakukan penyiraman dua kali sehari, iaitu pada waktu pagi dan lewat petang. Jika hari hujan, penyiraman tidak diperlukan. Sistem penyiraman boleh dilakukan secara manual atau menggunakan sistem automatik seperti sprinkler.
Pembajaan
Gunakan baja NPK 15:15:15 (NPK Hijau) sebanyak 30g sepokok untuk pembajaan pertama. Pembajaan seterusnya dibuat setiap dua minggu menggunakan baja NPK 12:12:17 (NPK Biru) sebanyak 40-50g sepokok. Taburkan baja melingkar sekitar 15-20 cm dari pangkal pokok.
Sungkupan
Gunakan sungkupan seperti rumput kering atau sabut kelapa untuk menutup permukaan tanah dalam polibeg. Ini bertujuan menghalang pertumbuhan rumpai yang boleh mengganggu pertumbuhan tanaman dan menyerap nutrien baja.
Sokongan Tanaman
Pokok terung memerlukan sokongan selepas berbuah untuk mengelakkan ia tumbang. Gunakan kayu sepanjang 1.2 meter sebagai penyokong dan ikatkan kepada batang pokok untuk mengukuhkan kedudukannya.
Kawalan Serangga dan Penyakit
Beberapa serangga yang biasa menyerang tanaman terung termasuk:
- Kumbang kutu (Epilachna indica)
- Pengorek pucuk dan buah (Leucinodes orbonalis)
- Kutu daun (Aphis sp.)
Langkah kawalan:
- Gunakan racun serangga carbaryl (10g/4L air) untuk kawalan kumbang, pengorek dan kutu daun.
Penyakit utama:
- Reput buah: Kawal dengan semburan racun kulat maneb (10g/4L air).
- Bintik daun (Cercospora sp.): Gunakan racun kulat benomyl (3g/4L air).
Penuaian Hasil
Penuaian boleh dimulakan sekitar 10 minggu selepas penanaman. Setiap pokok boleh menghasilkan lebih kurang 1 kg buah. Untuk memetik, gunakan gunting atau pisau dan potong di bahagian tangkai untuk hasil yang lebih kemas.
Penutup
Industri penanaman terung berpotensi besar sebagai sumber pendapatan tambahan. Dengan teknik yang betul dan sedikit usaha, penanaman terung di rumah boleh menjadi satu aktiviti pertanian yang menguntungkan dan mudah diurus.
Rujukan
- Buletin Teknologi MARDI (2013). Penanaman terung secara fertigasi. Bil. 3: 19 – 24.
- Info Tani Jabatan Pertanian (2008). Panduan menanam terung. No IT: 83/10.08/55R