Kanser Tiroid: Punca, Simptom & Rawatan

Apakah punca kanser tiroid? Artikel ini akan membincangkan punca, simptom dan rawatan kepada masalah ini.

Pengenalan

Kanser tiroid adalah ketumbuhan yang bermula pada kelenjar tiroid, iaitu sebuah kelenjar yang berbentuk rama-rama yang terletak di bahagian tengah leher dan bawah halkum. Tiroid menghasilkan hormon yang mengawal degupan jantung, tekanan darah, suhu badan dan berat badan.

Kanser ini kebiasaannya tidak menyebabkan apa-apa simptom pada mulanya. Tetapi apabila ia membesar, ia boleh menyebabkan gejala seperti bengkak di leher, perubahan suara dan kesukaran menelan.

Terdapat beberapa jenis kanser tiroid. Kebanyakannya tumbuh dengan perlahan, walaupun ia boleh menjadi sangat agresif. Kebanyakan kanser tiroid boleh disembuhkan dengan rawatan.

Punca

Kanser tiroid terbentuk apabila sel kelenjar tiroid menjadi tidak normal, membesar tanpa kawalan, dan membentuk jisim tisu yang dinamai ketumbuhan atau tumor. Ketumbuhan pada tiroid boleh dibahagi kepada benigna (bukan-kanser) atau malignan (kanser).

Ketumbuhan tiroid yang benigna lazimya tidak mengancam nyawa (bergantung pada tempat dan saiznya, boleh menjadi cukup besar untuk menyebabkan penyempitan laluan udara pada kerongkong yang boleh mengancam nyawa). Ia juga tidak merebak ke bahagian tubuh lain dan tidak menjadi masalah jika tidak dibuang. Ketumbuhan tiroid yang malignan pula boleh mengancam nyawa kerana ia boleh merebak ke bahagian organ lain dan menyebabkan komplikasi pada organ tersebut. Ia sering boleh dibuang namun, kanser tersebut boleh muncul semula.

Antara jenis kanser tiroid secara amnya ialah:

Tumor Papilari. Kanser ini lazimnya tumbuh secara perlahan dan lebih banyak didapati pada golongan berusia 30-50 tahun. Walau bagaimanapun kanser ini boleh merebak ke nodus limfa pada leher atau berdekatan dengannya. Kebanyakan tumor jenis ini boleh dirawat walaupun telah merebak ke nodus limfa yang berdekatan (bergantung pada subjenisnya dan pembedahan, serta tahap penyakit).
Tumor Folikel. Tumor jenis ini biasanya ditemui pada golongan berusia melebihi 50 tahun. Tumor jenis ini kebiasaannya tidak merebak ke nodus limfa namun boleh menjadi sukar dikawal jika bersaiz besar dan tumor tersebut merebak ke bahagian yang paling biasa merebak seperti paru-paru dan tulang.
Tumor Medula. Tumor jenis ini adalah antara tumor tiroid yang jarang didapati. Ia sangat berkait rapat dengan genetik dan sejarah keluarga.
Tumor Anaplastik. Tumor jenis ini ialah tumor tiroid yang paling agresif.

Risiko

Faktor-faktor yang boleh meningkatkan risiko kanser tiroid termasuklah:

Wanita. Kanser tiroid berlaku lebih kerap pada wanita berbanding lelaki. Pakar berpendapat ia mungkin berkaitan dengan hormon estrogen kerana wanita mempunyai hormon estrogen yang lebih tinggi berbanding lelaki.
Terdedah kepada tahap radiasi yang tinggi. Pesakit yang pernah menjalani rawatan radioterapi sebelum ini bagi mengubati kanser akan meningkatkan risiko kanser tiroid sekiranya sinaran tersebut dilakukan di sekitar leher dan kepala.
Sindrom genetik tertentu yang diwarisi. Antara sindrom genetik yang meningkatkan risiko kanser tiroid ialah, familial medullary thyroid cancer, multiple endocrine neoplasia, Cowden syndrome dan familial adenomatous polyposis.

Simptom

Kebanyakan kanser tiroid tidak menyebabkan sebarang tanda atau gejala pada awal penyakit. Apabila kanser tiroid berkembang, ia boleh menyebabkan:

Ketulan (nodul) yang boleh dirasai melalui leher anda
Merasai perubahan pada bahagian leher apabila kolar baju menjadi semakin ketat
Perubahan pada suara seperti bersuara serak
Kesukaran menelan atau bernafas
Nodus limfa bengkak di leher
Sakit di leher dan tekak

Pemeriksaan dan Ujian

Antara ujian dan prosedur yang boleh digunakan untuk mendiagnosis kanser tiroid termasuklah:

Pemeriksaan leher. Doktor akan memeriksa bahagian leher bagi melihat perubahan saiz dan rasa kelenjar tiroid. Sebelum itu, doktor juga mungkin bertanya tentang risiko anda, seperti pendedahan kepada radioterapi dan sejarah keluarga sekiranya terdapat kanser tiroid.
Ujian darah bagi mengesan fungsi tiroid. Ujian darah ini digunakan untuk melihat jumlah hormon perangsang tiroid (TSH) dan hormon yang dihasilkan oleh kelenjar tiroid yang boleh meningkat atau menurun mengikut keadaan tiroid.
Ultrasound. Ultrasound digunakan untuk memvisualkan bentuk tiroid bagi melihat perubahan yang tidak normal. Antara perubahan tersebut termasuklah terdapat kalsium (mikrokalsifikasi) di dalam tiroid dan bentuk tiroid yang tidak simetri. Jika terdapat kebarangkalian yang tinggi bahawa perubahan tersebut ialah kanser, ujian tambahan akan diperlukan untuk mengesahkan diagnosis tersebut.
Biopsi. Biopsi ialah prosedur yang digunakan untuk mengambil sebahagian tisu pada tiroid untuk diuji di makmal bagi mengetahui jenis ketumbuhan. Prosedur ini dilakukan dengan meletakkan jarum halus pada tiroid dan kebiasaannya dilakukan bersama ultrasound bagi melihat jarum dengan jelas semasa jarum diletakkan di dalam tiroid.
Ujian pengimejan yang menggunakan bahan radioaktif bagi melihat aktiviti hormon tiroid. Iodin ialah sejenis mineral yang kebanyakannya diserap oleh tiroid dan ia boleh digunakan untuk mengesan aktiviti tiroid. Iodin yang telah diradioaktifkan akan diberikan kepada pesakit untuk memudahkan imbasan dilakukan dan diserap oleh tiroid. Iodin radioaktif ini diberikan dengan cara disuntik ke dalam salur darah atau ditelan. Prosedur ini kerap digunakan selepas pembedahan untuk mencari sebarang sel kanser yang mungkin tertinggal. Ujian ini paling membantu untuk kanser tiroid jenis papilari dan folikel.
Ujian pengimejan lain seperti CT scan boleh digunakan untuk mengesan tahap kanser.
Ujian genetik. Ujian ini hanya dilakukan sekiranya pesakit terdapat sejarah keluarga kanser tiroid.

Rawatan

Kanser tiroid boleh dirawat dengan beberapa cara seperti pembedahan, radioterapi dan kemoterapi.

Pembedahan. Pembedahan ialah rawatan yang paling lazim digunakan untuk merawat kanser tiroid. Terdapat pelbagai jenis pembedahan yang boleh dilakukan dan ia bergantung kepada jenis dan tahap kanser tiroid, saiznya dan umur pesakit. Antara jenis pembedahan yang dilakukan termasuklah, pembuangan kelenjar tiroid secara menyeluruh, pembuangan sebahagian tiroid sahaja bagi ketumbuhan tiroid yang setempat dan pembuangan nodus limfa bagi kanser tiroid yang telah merebak.
Terapi hormon tiroid. Terapi ini digunakan bagi menggantikan hormon tiroid yang tidak dapat dirembeskan selepas pembedahan tiroid. Jika tiroid anda dibuang sepenuhnya, anda perlu mengambil hormon tiroid sepanjang hayat anda untuk menggantikan hormon yang dibuat oleh tiroid anda sebelum pembedahan anda. Rawatan ini menggantikan hormon semula jadi anda dan tidak sepatutnya terdapat sebarang kesan sampingan sekiranya dos yang diberikan adalah bersesuaian. Terapi ini juga digunakan untuk menyekat pengeluaran hormon perangsang tiroid (TSH) daripada kelenjar pituitari otak yang boleh menyebabkan sel kanser tiroid berkembang. Dos tinggi terapi hormon tiroid disyorkan untuk kanser tiroid yang agresif.
Iodin radioaktif. Rawatan iodin radioaktif menggunakan iodin yang radioaktif untuk membunuh sel tiroid dan sel kanser tiroid yang mungkin kekal selepas pembedahan. Ia paling kerap digunakan untuk merawat kanser tiroid yang berbeza yang mempunyai risiko merebak ke bahagian lain badan. Ia boleh diberikan sama ada melalui kapsul atau ubat yang diminum.
Radioterapi. Rawatan ini kebiasaannya diberikan untuk pesakit yang menghidapi kanser pada tahap yang lebih tinggi atau agresif. Prosedur ini menggunakan sinaran pancaran luaran menggunakan mesin yang menyasarkan pancaran bertenaga tinggi, seperti sinar-X dan proton, untuk menentukan titik tepat pada badan anda untuk membunuh sel-sel kanser. Radioterapi mungkin disyorkan jika kanser anda tidak bertindak balas terhadap rawatan lain atau jika ia kembali. Radioterapi boleh membantu mengawal kesakitan yang disebabkan oleh kanser yang merebak ke tulang. Kesan sampingan radioterapi bergantung pada tempat sinaran disasarkan. Jika ia ditujukan pada leher, kesan sampingan mungkin termasuk tindak balas seperti selaran matahari pada kulit, batuk dan kesakitan ketika menelan.
Kemoterapi. Rawatan ini kebiasaannya diberikan untuk pesakit yang menghidapi kanser pada tahap yang lebih tinggi atau agresif. Kemoterapi ialah rawatan ubat yang menggunakan bahan kimia untuk membunuh sel kanser dan boleh diberikan dalam bentuk pil atau melalui saluran darah.

Komplikasi dan Prognosis

8 daripada 10 orang yang menghidap kanser tiroid menghidapi kanser jenis papilari. Kanser papilari mempunyai kadar kelangsungan hidup selama lima tahun hampir 100% apabila kanser tidak merebak. Sekiranya kanser merebak, kadar kelangsungan hidup selama lima tahun akan berkurang kepada 80%.

Kadar kelangsungan hidup selama lima tahun untuk jenis kanser tiroid yang lain ialah:

Medulari: Hampir 100% untuk setempat; sekitar 40% sekiranya kanser telah merebak.
Anaplastik: Hampir 31% untuk setempat; 4% sekiranya kanser telah merebak.

Rujukan:

Mayo Foundation for Medical Education and Research. (2022, May 13). Thyroid cancer. Mayo Clinic.
Thyroid cancer: Types, symptoms, causes & treatment. Cleveland Clinic. (n.d.).