Batuk Berdarah: Punca, Simptom & Rawatan

Apakah punca masalah batuk berdarah? Artikel ini akan membincangkan punca, simptom dan rawatan kepada masalah batuk berdarah.

Pengenalan

Batuk berdarah atau disebut sebagai hemoptisis ialah gejala yang digeruni oleh kita semua. Hal ini kerana perkataan berdarah memberi gambaran buruk dan serius kepada umum serta sering dikaitkan dengan penyakit-penyakit berbahaya seperti kanser terutamanya kanser paru-paru.

Namun, jika diselami dan diperiksa dengan teliti, batuk berdarah bukan bermakna kanser paru-paru semata-mata. Ia boleh disebabkan oleh masalah seperti jangkitan virus yang selalunya dialami oleh masyarakat akibat batuk yang berterusan sehingga menyebabkan kahak berdarah.

Perkara ini adalah satu benda yang biasa dan boleh dirawat oleh doktor anda. Artikel ini akan membincangkan mengenai punca, gejala dan rawatan yang berkaitan dengan batuk berdarah. 

Punca 

Terdapat beberapa punca yang berkemungkinan menyebabkan anda batuk berdarah. Antaranya :

• Bronkitis – Jika anda seorang perokok tegar, anda mungkin akan batuk dan berkahak yang berlaku secara berterusan, dan mengalami sakit dada dan sesak nafas, anda mungkin mengalami masalah ini. Asap rokok mengandungi pelbagai bahan yang boleh merosakkan paru-paru. Bronkitis ialah akibat keradangan paru-paru sehingga cecair pelincir atau mukus dalam saluran pernafasan kita disempitkan, dan juga ruang udara paru-paru, sehingga sesak nafas. 
• Kesan sampingan ubat pencair darah – Pencair darah boleh memberi risiko pendarahan jika pesakit tidak mengambil rawatan mengikut waktu yang ditetapkan. Kadang-kala pesakit mungkin terlupa dan mengambil ubat tersebut secara berlebihan dan hal ini memberi risiko kepada batuk berdarah. Batuk biasa yang tidak menyebabkan kecederaan kepada orang biasa boleh menyebabkan saluran darah di tekak atau kerongkong untuk pecah dan menghasilkan batuk berdarah.
• Kanser paru-paru – Lazimnya, pesakit yang mempunyai kanser paru – paru  ialah seorang perokok tegar, yang mengalami sesak nafas, juga mengalami berat badan menurun dengan mendadak, batuk berdarah, dan perubahan tidak normal pada enzim hati. Namun, dalam sesetengah orang, mereka tiada langung gejala yang disebut dan hidup seperti biasa hingga terlambat. Oleh itu, ujian seperti biopsi ialah ujian yang diperlukan untuk mengesahkan penyakit tersebut. 
• Abses paru-paru – Abses merupakan jangkitan yang menghasilkan nanah didalam satu selaput yang tidak boleh dirawat hanya dengan antibiotik. Hal ini kerana antibiotik tidak boleh menembusi lapisan tersebut. Ia merupakan komplikasi penyakit paru-paru berkuman ataupun dipanggil pneumonia. Pesakit akan mengalami mulut berbau, batuk berkahak atau berdarah, demam yang kadang-kadang hilang dan kadang-kadang ada dan menjadi semakin meneruk. Jika dibiarkan berterusan pesakit boleh maut akibat sepsis.
• Darah beku di saluran pulmonari (Pulmonary Embolism) – Walaupun jarang berlaku, terdapat risiko untuk mengalami batuk berdarah melalui kondisi ini. Pesakit yang ada masalah jantung berisiko untuk mendapat masalah ini.

Simptom dan Tanda 

Batuk berdarah datang dengan gejala lain yang berkaitan. Kadang-kala pesakit boleh tersalah anggap batuk berdarah sebagai gejala hingus berdarah. Hal ini kerana rupanya yang lebih kurang sama dengan kahak berdarah iaitu gejala utama batuk berdarah. Setiap gejala menjadi petanda kepada doktor untuk mendapatkan diagnosis bagi memberi rawatan yang bersesuaian. Antara gejala lain yang berkaitan ialah:

• Hilang berat badan tanpa sebarang diet atau bersenam – tanpa sengaja
• Sesak nafas
• Sakit dada
• Batuk berkahak
• Mulut berbau
• Demam
• Batuk yang kronik

Bila hendak menghubungi doktor

Batuk dengan kuantiti darah yang sedikit bukanlah kecemasan tetapi memberi petanda bahawa seseorang itu mungkin dijangkiti atau penyakit lain yang sukar  dirawat.

Jadi, seseorang itu harus menghubungi doktor bila-bila masa mereka batuk darah. Hubungi ambulans  atau pergi ke bilik kecemasan di hospital berdekatan jika:

• Anda  mengalami masalah bernafas
• Anda mempunyai sejarah pembekuan darah atau sedang menjalani rawatan untuk pembekuan darah
• Anda mengalami sakit dada yang teruk
• Anda berasa keliru atau tidak sedarkan diri
• Terjadi kepada bayi atau anak kecil anda yang mengalami kesukaran bernafas

Komplikasi

• Asphyxia – Apabila pendarahan yang dialami berterusan, ia boleh menyebabkan anda kekurangan darah atau darah menjadi beku lalu menghalang oksigen daripada dihantar kepada organ badan. Hal ini menyebabkan komplikasi kritikal yang boleh menyebabkan kematian. 
• Tercekik darah  – Komplikasi ini boleh berlaku jika pendarahan yang dialami berlaku secara berterusan dan banyak. Hal ini boleh menyebabkan kesukaran untuk bernafas dan mengurangkan kandungan oksigen dalam badan, disebabkan darah menyumbat saluran pernafasan di dalam tekak atau paru – paru.
• Jangkitan paru-paru – Pesakit memiliki risiko ini kerana terdapat kebarangkalian darah tertinggal dan bertakung di dalam paru-paru. Keadaan ini menyebabkan persekitaran yang kondusif bagi kuman untuk membiak dan menyebabkan pesakit dijangkiti kuman. 
• Renjatan disebabkan pendarahan (Haemorrhagic Shock) – Kejutan ini akibat pendarahan berlebihan yang menyebabkan kekurangan kandungan darah dalam badan. Situasi ini akan menyumbang kepada kekurangan oksigen dan merosakkan organ badan. Ini adalah satu kecemasan dan perlu dirawat dengan segera.

Ujian Pengesahan

Untuk mengetahui sebab darah terdapat dalam kahak, doktor biasanya akan mengambil sejarah perubatan dan melakukan pemeriksaan fizikal.

Semasa peperiksaan, doktor boleh:

• Minta orang itu batuk
• Periksa hidung dan mulut untuk pendarahan
• Mengambil sampel kahak dan darah untuk ujian

Dalam sesetengah kes, pemeriksaan tambahan diperlukan, termasuk X-ray dada, imbasan CT, atau bronkoskopi. Semasa bronkoskopi, doktor memasukkan alat yang dipanggil endoskopi ke dalam saluran pernafasan melalui hidung atau mulut. Endoskop mempunyai kamera di hujung tiub, membolehkan doktor mencari punca pendarahan dan merawatnya pada masa yang sama.

Rawatan

Rawatan berfokus untuk menghentikan pendarahan dan merawat punca yang pesakit mungkin ada. Bergantung pada keperluan individu, terdapat pelbagai pilihan. Pendekatan akan bergantung pada keparahan pendarahan dan punca yang menyebabkannya.

Pilihan untuk rawatan mungkin termasuk:

• Doktor boleh memberi rawatan steroid/ubat antiradang untuk menguruskan keradangan, atau antibiotik untuk menyelesaikan jangkitan bakteria, seperti TB
• Menggunakan alat untuk menghentikan pendarahan atau mengeluarkan darah beku semasa bronkoskopi.
• Memerlukan pelbagai pendekatan rawatan, termasuk kemoterapi dan terapi radiasi, untuk penghidap kanser paru-paru atau leher

Seseorang yang mengalami pendarahan teruk mungkin memerlukan :

• Embolisasi arteri bronkial: Jika darah dalam kahak terhasil daripada kerosakan pada arteri bronkial, doktor akan mengesyorkan prosedur yang dipanggil embolisasi. Pakar bedah akan memasukkan kateter ke dalam kapal, mengenal pasti punca pendarahan, dan menggunakan teknik tertentu untuk menghentikan pendarahan.
• Vasoconstrictors: Ubat yang boleh mengecilkan saluran darah, seperti vasopressin, boleh mengehadkan pendarahan dengan mengurangkan saiz saluran darah.
• Transfusi produk darah: Jika masalah pembekuan adalah punca darah dalam kahak, mungkin ada sebab untuk mengubahsuai komposisi dalam darah, seperti plasma, faktor pembekuan atau platelet. Ini boleh dicapai melalui proses penerimaan darah.
• Pembedahan: Ini mungkin diperlukan untuk membuang bahagian yang rosak atau kanser pada saluran pernafasan atau sistem pencernaan. Ia adalah pilihan apabila pendarahan teruk atau berterusan.

Pendarahan yang teruk di saluran pernafasan boleh menyukarkan pernafasan. Dalam kes ini, seseorang mungkin memerlukan intubasi iaitu proses yang melibatkan kemasukan tiub kedalam kerongkokng dan pembekalan oksigen tambahan untuk membantu mereka bernafas.

Rujukan:

1. Earwood, J. S., et al. (2015). Hemoptysis: Evaluation and management. – American Family Physician
2. Fatakia, A., et al. (2010). Epistaxis: A common problem. – Pubmed
3. Learn how to control asthma. (2019). – CDC
4. Pulmonary arteriovenous malformations (AVM). (n.d.). UCLA Health
5. What are the symptoms of lung cancer? (2020).