Bengkak Air: Punca, Simptom dan Rawatan

Apakah Bengkak Air?

Bengkak air, atau dalam istilah perubatan dikenali sebagai edema, adalah keadaan di mana berlaku pengumpulan cecair berlebihan di dalam tisu badan. Keadaan ini menyebabkan bahagian tubuh tertentu kelihatan membengkak, terutamanya di kaki, pergelangan kaki, tangan, dan muka.

Edema boleh berlaku disebabkan oleh pelbagai faktor, daripada masalah kesihatan ringan hingga kepada penyakit kronik. Berdasarkan data epidemiologi, edema sering berlaku dalam kalangan individu berusia lanjut, wanita hamil, dan mereka yang mengalami masalah jantung, hati, atau buah pinggang.

Bagaimana Ia Berlaku?

Secara asasnya, bengkak air terjadi apabila keseimbangan cecair di dalam badan terganggu. Biasanya, cecair dalam badan berada di dalam saluran darah atau limfa dan tisu badan.

Jika tekanan dalam saluran darah meningkat atau dinding kapilari menjadi lebih lemah, cecair akan keluar dan terkumpul di tisu sekeliling. Sebagai analogi, bayangkan sebuah paip air yang bocor, air akan mengalir keluar dan membasahi kawasan sekitarnya.

Dalam badan, kebocoran ini berlaku pada kapilari darah, menyebabkan bengkak di kawasan tertentu.

Apakah Punca-Punca Bengkak Air?

Terdapat beberapa punca kepada masalah ini. Ia adalah:

1. Kegagalan Jantung Kongestif (CHF)
   Jantung yang lemah tidak dapat mengepam darah dengan berkesan, menyebabkan darah berkumpul di saluran darah dan meningkatkan tekanan, lalu menyebabkan cecair meresap ke dalam tisu.
2. Penyakit Buah Pinggang
   Buah pinggang yang tidak berfungsi dengan baik gagal menapis cecair berlebihan dari darah, menyebabkan pengumpulan cecair di dalam badan.
3. Masalah Hati (Sirosis)
   Sirosis hati menyebabkan pengeluaran protein albumin berkurang, mengakibatkan tekanan onkotik yang rendah dan cecair mudah meresap keluar dari saluran darah.
4. Kehamilan
   Perubahan hormon dan tekanan pada saluran darah di kawasan pelvis semasa kehamilan boleh menyebabkan pengumpulan cecair di kaki dan pergelangan kaki.
5. Kesan Ubat-Ubatan
   Sesetengah ubat seperti ubat tekanan darah tinggi, steroid, dan anti-depresan boleh menyebabkan penahanan cecair dalam badan.

Faktor Risiko

Terdapat beberapa faktor yang meningkatkan risiko seseorang mengalami bengkak air. Faktor-faktor ini termasuk:

• Usia Lanjut: Fungsi organ seperti jantung dan buah pinggang menurun dengan usia.
• Kehamilan: Perubahan hormon dan tekanan fizikal pada saluran darah.
• Gaya Hidup Tidak Aktif: Kurang bergerak boleh menyebabkan peredaran darah menjadi perlahan.
• Pengambilan Garam Berlebihan: Garam berlebihan menyebabkan penahanan cecair dalam badan.

Simptom Bengkak Air

Bengkak air biasanya bermula dengan pembengkakan pada bahagian tertentu badan. Antara simptom yang sering dialami termasuk:

• Bahagian kaki, pergelangan kaki, atau tangan kelihatan bengkak dan tegang.
• Kulit di kawasan bengkak terasa lembut dan apabila ditekan, ia meninggalkan lekukan (pitting edema).
• Berat badan meningkat secara mendadak akibat pengumpulan cecair.
• Kesukaran bernafas jika bengkak melibatkan paru-paru (edema pulmonari).

Jika keadaan menjadi lebih teruk, pesakit mungkin mengalami sesak nafas yang serius dan keletihan melampau.

Penyakit yang Mempunyai Simptom yang Sama

Beberapa penyakit lain juga boleh menyebabkan simptom yang menyerupai bengkak air. Antaranya:

1. DVT (Deep Vein Thrombosis): Pembentukan darah beku di dalam saluran vena dalam, menyebabkan bengkak di satu bahagian kaki.
2. Lymphedema: Pengumpulan cecair limfa akibat kerosakan atau sekatan pada saluran limfa.
3. Hypothyroidism: Kekurangan hormon tiroid boleh menyebabkan bengkak di muka dan kaki.
4. Allergic Reaction: Reaksi alahan boleh menyebabkan bengkak mendadak di muka, bibir, dan mata.

Ujian untuk Pengesahan Penyakit

Untuk mengesahkan diagnosis bengkak air, beberapa ujian mungkin dijalankan, termasuk:

• Ujian Darah: Untuk menilai fungsi buah pinggang, hati, dan jantung.
• Elektrokardiogram (ECG): Untuk memeriksa fungsi jantung.
• Ultrasound: Terutamanya di bahagian kaki untuk mengesan DVT.
• X-ray Dada: Untuk memeriksa pengumpulan cecair di paru-paru.

Rawatan untuk Bengkak Air

Rawatan bengkak air bergantung kepada puncanya. Secara umum, beberapa pendekatan yang digunakan termasuk:

• Diuretik (Pil Air): Ubat ini membantu buah pinggang membuang cecair berlebihan dari badan.
• Pengurangan Pengambilan Garam: Mengurangkan garam dalam diet dapat mengurangkan penahanan cecair.
• Mengangkat Kaki: Mengangkat kaki lebih tinggi dari paras jantung membantu mengurangkan bengkak di kaki.
• Stoking Kompresi: Digunakan untuk membantu peredaran darah di kaki.
• Rawatan Penyakit Asas: Jika punca bengkak disebabkan oleh penyakit jantung, hati, atau buah pinggang, rawatan terhadap penyakit tersebut adalah utama.

Rujukan

1. “Understanding Edema: Causes and Treatments”, Mayo Clinic, 2023.
2. “Edema”, Cleveland Clinic, 2023.
3. “Fluid Retention (Edema): Causes, Symptoms, and Treatment”, WebMD, 2023.