Pengenalan
Bawang merah atau nama saintifiknya Allium cepa var. aggregatum merupakan tumbuhan yang tidak mempunyai batang keras dan memiliki umbi berlapis (bulb).
Umbinya terbentuk daripada pangkal daun yang bersatu dan membentuk batang yang kemudian berubah bentuk dan fungsinya menyerupai umbi berlapis.
Oleh itu, umbi bawang merah bukanlah ubi sebenar seperti ubi kentang atau ubi keledek. Ia terbentuk daripada lapisan-lapisan daun yang membesar dan bersatu.
Bawang merah adalah salah satu sayuran penting dalam masakan, digunakan untuk menumis atau sebagai penyedap makanan. Daun bawang juga sering digunakan dalam sup, sayur-sayuran, salad, dan sebagai penghias lauk. Penanaman bawang di kawasan rumah membolehkan penuaian daun bawang dan umbinyanya dengan mudah.
Penanaman Bawang Merah dalam Pasu
1. Cara Tanam Bawang Merah
Bawang merah boleh ditanam melalui dua cara iaitu menggunakan biji benih atau bebawang. Penanaman menggunakan biji benih mengambil masa 3 hingga 4 bulan untuk dituai, manakala menggunakan bebawang hanya memerlukan sekitar 2 bulan setengah.
Bawang merah memerlukan kawasan dengan pencahayaan tinggi kerana cahaya matahari mempengaruhi saiz umbinyanya.
2. Penyediaan Bebawang
Pilih bawang yang segar dan tidak busuk untuk mengelakkan reput. Kaedah penyediaan:
- Gunakan bawang yang telah bercambah.
- Potong sedikit bahagian atas bawang hingga nampak isi tengah dan bahagian akar bagi mempercepatkan pengeluaran tunas.
3. Penyediaan Tanah atau Media Campuran
Gunakan media tanah yang tidak bertakung air. Campuran tanah kompos dan tanah hitam dengan nisbah 1:1 amat sesuai. Tanah mestilah bersaliran baik, ber-pH 6.0 – 7.0, dan tidak bertakung air.
4. Penanaman
Tanam bawang dalam pasu, botol, tanah, atau bekas kitar semula. Isi bekas dengan campuran tanah sehingga 3/4 penuh. Benamkan 3/4 bahagian bawah bawang ke dalam tanah, tetapi jangan timbus sepenuhnya.
Apabila daun bawang mencapai 4-5 inci, timbus bawang sepenuhnya untuk mengekalkan kelembapan. Jarakkan setiap bawang 10 cm.
5. Pembajaan dan Penyiraman
Gunakan baja kompos atau tahi ayam semasa awal penanaman. Boleh juga menggunakan baja AB atau baja komersial mengikut kadar yang sesuai. Siram dua kali sehari, tetapi elakkan penyiraman berlebihan.
6. Penjagaan Pokok
Bawang merah tidak mudah diserang perosak kerana baunya yang kuat. Namun, pastikan pokok mendapat cahaya matahari yang cukup dan tidak disiram secara berlebihan. Untuk hasil umbi yang baik, elakkan mengambil daun bawang. Tanam secara berasingan untuk tujuan daun dan umbi.
Jika pokok mula mengeluarkan daun keras dengan bonjolan di hujung (kuntum bunga), potong segera untuk mengelakkan nutrien tertumpu pada bunga dan mengurangkan kualiti umbi.
7. Tuaian
Bawang boleh dituai apabila daun mula rebah, sekitar 35-45 hari selepas ditanam. Tuai semasa cuaca kering dan elakkan menuai selepas hujan untuk mengelakkan serangan kulat. Selepas dituai, jemur bawang sehingga daun kering sepenuhnya.
Khasiat Bawang Merah
Bawang merah kaya dengan nutrien seperti Vitamin C, Vitamin B, dan kalium. Vitamin C bertindak sebagai antioksidan dan membantu membaiki tisu badan. Antioksidan juga mengurangkan keradangan, sekaligus mengurangkan risiko sakit jantung dan strok.
Kajian mendapati bahawa pengambilan bawang merah secara berkala dapat mengurangkan risiko kanser perut dan kanser kolon. Ini disebabkan oleh kehadiran sebatian sulfur dan flavonoid dalam bawang merah yang berfungsi sebagai agen antikanser.
Selain itu, bawang merah juga mengandungi serat yang membantu melancarkan sistem pencernaan dan menstabilkan kadar gula dalam darah. Ia juga mempunyai sifat antibakteria dan antikulat yang membantu melawan jangkitan.
Penutup
Penanaman bawang merah di rumah bukan sahaja mudah tetapi turut memberi manfaat dari segi kesihatan. Dengan penjagaan yang betul, bawang merah bukan sahaja dapat digunakan sebagai bahan masakan, malah dapat menyumbang kepada gaya hidup sihat.