Cara Tanam Ubi Kayu: Panduan Lengkap

Siapa yang tidak mengenali ubi kayu? Untuk pengetahuan umum, ubi kayu, ataupun nama saintifiknya Manihot esculenta Crantz, merupakan salah satu makanan ruji masyarakat Asia termasuk rakyat Malaysia.

Ianya juga merupakan tanaman berkanji yang kaya dengan sumber karbohidrat. Ubi kayu mempunyai pelbagai kegunaan seperti dijadikan makanan ternakan, produk makanan seperti kuih-muih, dan pengganti tepung gandum.

Tanaman ini sangat berpotensi dimajukan sebagai tanaman komoditi kerana penggunaannya yang meluas. Artikel ini akan berkongsi cara menanam ubi kayu dengan betul dan mudah.

---

VARIETI UBI KAYU

1. Perintis
2. Sawah
3. MM92
4. Putih

Setiap varieti ini mempunyai kelebihan tersendiri dari segi hasil, ketahanan terhadap penyakit, dan kesesuaian dengan jenis tanah.

---

KEPERLUAN ASAS UNTUK PENANAMAN UBI KAYU

Jenis Tanah

• Ubi kayu sesuai ditanam di tanah gembur berpasir. Tanah jenis ini memudahkan saliran air dan pengembangan ubi.
• Kerja pembersihan seperti membuang tunggul kayu lama dan pembakaran sisa perlu dilakukan sebelum penanaman untuk hasil yang optimal.

Keperluan Iklim

• Suhu: 25°C – 29°C adalah ideal. Suhu di bawah 10°C boleh membantutkan pertumbuhan, manakala suhu melebihi 29°C mengurangkan hasil.
• Taburan Hujan: Sekitar 100cm – 150cm setahun adalah mencukupi. Kawasan dengan hujan berlebihan memerlukan sistem perparitan, manakala kawasan kering memerlukan sistem pengairan.

Sinaran Matahari

• Ubi kayu memerlukan pendedahan cahaya matahari penuh untuk fotosintesis yang optimum.

---

PENYEDIAAN BAHAN TANAMAN

1. Pemilihan Keratan Batang:
   • Gunakan keratan batang matang sepanjang 30cm. Batang matang lebih baik kerana ia menyimpan air dengan baik dan meningkatkan kadar pertumbuhan.
   • Batang muda juga boleh digunakan, tetapi perlu disemai terlebih dahulu dengan penyiraman intensif untuk merangsang akar.
2. Kaedah Penyediaan:
   • Potong keratan batang secara menyerong untuk memudahkan pengakaran.
   • Pastikan batang yang digunakan bebas daripada penyakit atau kerosakan.

---

PENANAMAN

1. Kaedah Penanaman:
   • Tanaman Secara Condong: Tancapkan keratan pada sudut 45° sedalam 10cm dari permukaan tanah.
   • Tanaman Secara Baring: Letakkan keratan batang melintang dalam tanah, sesuai untuk tanah kering.
2. Jarak Penanaman:
   • Jarak disyorkan ialah 1m x 1m untuk memastikan ruang mencukupi bagi pengambilan air dan nutrien tanpa persaingan.
3. Masa Tumbuh:
   • Keratan akan mula menunjukkan pertumbuhan selepas 1 minggu penanaman.

---

PEMBAJAAN

1. Jenis Baja:
   • Gunakan baja NPK (nisbah 12:12:17) dengan kadar 450kg – 700kg per hektar.
2. Kaedah Pembajaan:
   • Baja hendaklah dimasukkan ke dalam lubang kecil di sekeliling pokok bagi mengelakkan pengambilan nutrien oleh rumpai.
   • Pembajaan pertama dilakukan semasa penanaman, dan kali kedua pada umur 2 bulan.

---

KAWALAN RUMPAI

1. Kaedah Manual:
   • Merumput menggunakan tajak atau cangkul ketika pokok berumur 25–30 hari.
   • Lakukan semula selepas 2 bulan untuk kawalan menyeluruh.
2. Penggunaan Racun:
   • Gunakan racun pra-cambah untuk mengawal pertumbuhan rumpai tanpa menjejaskan tanaman.

---

KAWALAN PENYAKIT DAN PEROSAK

1. Penyakit Utama:
   • Antraknos: Disebabkan oleh kulat Colletotrichum gloeosporioides. Merosakkan daun dan batang muda.
     • Kawalan: Gunakan racun kulat carbendazim.
   • Velvet Blight: Disebabkan oleh kulat Septobasidium sp. yang menarik teritip.
     • Kawalan: Gunakan racun Albolineum.
2. Perosak Utama:
   • Koya-koya, hamama, lalat putih, teritip, tikus, dan haiwan liar seperti babi hutan.
   • Kawalan: Gunakan racun Warfarin dan pelihara kebersihan kawasan tanaman.

---

PENUAIAN HASIL

1. Masa Penuaian:
   • Ubi kayu boleh dituai selepas 7 – 10 bulan bergantung kepada varieti dan penjagaan.
2. Kaedah Penuaian:
   • Potong batang pokok hingga tinggal 0.3m dari permukaan tanah.
   • Tarik batang pokok untuk mengeluarkan ubi secara manual atau gunakan bantuan jentera.
3. Hasilan:
   • Ubi kayu boleh diproses menjadi pelbagai produk seperti kerepek, tepung ubi, atau digunakan untuk industri bioetanol.

---

TIPS TAMBAHAN UNTUK PENANAMAN BERJAYA

1. Penanaman Intergrasi:
   • Amalkan penanaman bersama tanaman lain seperti kelapa untuk memanfaatkan tanah secara maksimum.
2. Pusingan Tanaman:
   • Lakukan pusingan tanaman bagi mengelakkan tanah menjadi kurang subur.
3. Penyelenggaraan Alat:
   • Pastikan alat pertanian seperti cangkul dan tajak bersih untuk mengelakkan penyebaran penyakit.

---

RUJUKAN:

1. Yakup Pendak, Jaman Osman, Megir Gumbek dan Lily Eng (n.d). Penanaman ubi kayu. Jabatan Pertanian Sarawak.
2. S.L. Tan & S.K. Chan (1993). Laporan Khas: Penanaman ubi kayu secara manual di tanah gambut. MARDI.
3. Buletin Teknologi MARDI (2013). Peluang penanaman integrasi ubi kayu-kelapa. Bil. 3(2013): 47–55.