Pengenalan
Pernahkah anda dengar tentang habbatus sauda? Ramai orang kenal namanya, tapi tidak ramai tahu betapa luasnya manfaat yang tersembunyi dalam biji kecil berwarna hitam ini.
Habbatus sauda, atau nama botaninya Nigella sativa, juga dikenali sebagai “black seed” atau “jintan hitam”. Ia telah digunakan sejak ribuan tahun dalam perubatan tradisional di Timur Tengah, Asia Selatan dan juga Afrika Utara. Bahkan, dalam sejarah Islam, ia disebut sebagai penawar bagi segala penyakit kecuali maut.
Tapi… adakah semua itu benar? Apa sebenarnya yang menjadikan habbatus sauda begitu istimewa dari sudut sains moden? Mari kita bongkar satu demi satu.
Bahan Berkhasiat Dalam Habbatus Sauda
Walaupun saiznya kecil, habbatus sauda sarat dengan pelbagai sebatian aktif yang menyumbang kepada pelbagai manfaat kesihatan.
1. Thymoquinone (TQ)
Ini ialah bahan aktif utama dalam habbatus sauda. Ia mempunyai ciri antioksidan, anti-radang, dan antikanser. Kajian menunjukkan thymoquinone mampu melindungi sel tubuh daripada kerosakan radikal bebas.
2. Asid Lemak Penting (Omega-3, 6, dan 9)
Habbatus sauda kaya dengan lemak baik yang membantu menyokong fungsi otak, kesihatan jantung, dan sistem hormon.
3. Vitamin dan Mineral
Ia mengandungi zat penting seperti zat besi, kalsium, zink, vitamin A, B1, B2, B3 dan C – kesemuanya penting untuk imuniti dan metabolisme.
4. Protein dan Serat
Meskipun bukan dalam jumlah tinggi, kehadiran protein dan serat menjadikan habbatus sauda bermanfaat untuk penghadaman dan tenaga.
5. Saponin dan Alkaloid
Kedua-dua bahan ini mempunyai potensi untuk merangsang sistem imun dan membantu detoksifikasi badan secara semula jadi.
10 Khasiat Habbatus Sauda Untuk Kesihatan
1. Meningkatkan Sistem Imun
Salah satu manfaat utama habbatus sauda ialah keupayaannya menguatkan sistem imun. Komponen aktif seperti thymoquinone membantu merangsang penghasilan sel T, makrofaj, dan sel pembunuh semula jadi (natural killer cells) yang penting dalam mempertahankan tubuh daripada jangkitan virus, bakteria dan kulat.
Pengambilan secara konsisten dapat membantu mengurangkan kekerapan demam, selesema dan penyakit berjangkit lain. Bagi individu yang mudah jatuh sakit atau memiliki sistem imun yang lemah, habbatus sauda boleh menjadi pilihan semula jadi untuk meningkatkan ketahanan badan.
2. Mengawal Gula Dalam Darah
Habbatus sauda mempunyai potensi besar dalam membantu menstabilkan paras gula dalam darah, terutamanya bagi pesakit diabetes jenis 2. Kajian menunjukkan bahawa thymoquinone dapat meningkatkan kepekaan insulin, iaitu hormon yang mengawal kemasukan glukosa ke dalam sel.
Selain itu, ia juga membantu mengurangkan tekanan oksidatif yang sering menjadi punca komplikasi diabetes seperti kerosakan saraf dan buah pinggang. Pengambilannya sebagai makanan tambahan boleh membantu pesakit diabetes mengawal bacaan gula bersama diet dan ubat-ubatan yang disarankan doktor.
3. Menurunkan Tekanan Darah
Habbatus sauda terbukti membantu menurunkan tekanan darah tinggi (hipertensi) melalui pelbagai mekanisme. Ia membantu merehatkan dinding saluran darah, sekaligus melancarkan aliran darah dan mengurangkan tekanan terhadap jantung. Kandungan potassium dan magnesium dalam biji ini juga menyokong kestabilan tekanan darah.
Kajian klinikal mendapati bahawa pengambilan ekstrak habbatus sauda selama beberapa minggu dapat menunjukkan penurunan signifikan dalam bacaan tekanan darah sistolik dan diastolik. Ia sesuai dijadikan amalan sokongan bagi penghidap tekanan darah tinggi.
4. Menyokong Kesihatan Jantung
Kesihatan jantung sangat dipengaruhi oleh gaya hidup dan pemakanan. Habbatus sauda membantu menurunkan paras kolesterol jahat (LDL), menstabilkan trigliserida, dan meningkatkan kolesterol baik (HDL).
Selain itu, sifat anti-radangnya mengurangkan keradangan di bahagian arteri yang boleh menyebabkan aterosklerosis atau salur darah tersumbat. Ini menjadikan habbatus sauda antara makanan semula jadi yang menyokong kesihatan jantung secara menyeluruh – dari mengawal tekanan darah hingga menjaga keseimbangan lipid dalam darah.
5. Anti-Radang Semula Jadi
Radang kronik boleh menjadi pencetus kepada pelbagai penyakit kronik seperti arthritis, gastrik, penyakit jantung dan juga kanser. Thymoquinone dalam habbatus sauda terbukti dapat mengurangkan pengeluaran bahan kimia penyebab radang seperti prostaglandin dan leukotrien.
Ini membantu mengurangkan bengkak, sakit dan ketidakselesaan yang berkaitan dengan keradangan. Ia sangat berguna untuk mereka yang mengalami masalah radang sendi (arthritis), sinusitis, radang usus atau penyakit autoimun ringan.
6. Melindungi Fungsi Hati
Hati memainkan peranan penting dalam menapis toksin dari darah, menghasilkan enzim penting dan menyimpan tenaga. Thymoquinone bertindak sebagai pelindung hati (hepatoprotektif) dengan cara mengurangkan kerosakan oksidatif dan membantu membaiki sel-sel hati yang rosak.
Ia juga mengurangkan kesan sampingan daripada pengambilan ubat-ubatan tertentu yang boleh membebankan fungsi hati. Kajian pada haiwan menunjukkan bahawa habbatus sauda boleh mencegah pembentukan lemak berlebihan dalam hati, sekali gus mengurangkan risiko penyakit hati berlemak bukan alkohol.
7. Membantu Merawat Asma dan Alergi
Habbatus sauda mempunyai kesan bronkodilator, iaitu membantu membuka saluran pernafasan yang sempit. Ini sangat bermanfaat untuk pesakit asma atau bronkitis. Ia juga mengandungi bahan antihistamin semula jadi yang membantu mengurangkan gejala alahan seperti bersin, hidung berair, dan gatal-gatal kulit.
Kajian menunjukkan bahawa pengambilan minyak habbatus sauda selama beberapa minggu boleh memperbaiki fungsi paru-paru dan mengurangkan keperluan kepada ubat penyedut (inhaler), dengan syarat ia diambil secara konsisten dan berterusan.
8. Menyokong Fungsi Otak dan Memori
Dengan kandungan antioksidan dan asid lemak sihat, habbatus sauda menyokong kesihatan neuron dan memperbaiki fungsi kognitif. Ia membantu mengurangkan kerosakan akibat radikal bebas yang boleh melemahkan memori dan keupayaan belajar, terutama dalam kalangan warga emas.
Beberapa kajian awal menunjukkan kesan positif habbatus sauda dalam meningkatkan daya ingatan dan melindungi daripada penyakit neurodegeneratif seperti Alzheimer dan Parkinson. Ia juga bermanfaat untuk pelajar atau individu yang mahu meningkatkan fokus dan daya tumpuan.
9. Kesan Antikanser
Salah satu manfaat paling menarik dalam kajian moden ialah potensi antikanser habbatus sauda. Thymoquinone berupaya menghalang pertumbuhan sel kanser, merangsang kematian sel abnormal (apoptosis), dan menghalang pembentukan salur darah baru yang diperlukan oleh tumor untuk berkembang.
Kajian makmal menunjukkan kesan ini terhadap kanser payudara, usus, paru-paru dan prostat. Walaupun belum menggantikan rawatan moden, ia boleh dijadikan terapi tambahan untuk menyokong proses pemulihan secara semula jadi.
10. Kecantikan Kulit dan Rambut
Minyak habbatus sauda sering digunakan dalam produk kecantikan kerana keberkesanannya dalam melembapkan kulit, mengurangkan jerawat, dan melindungi kulit daripada jangkitan.
Ia juga membantu menenangkan kulit sensitif yang mudah merah atau meradang. Bagi rambut pula, ia membantu menguatkan akar, merangsang pertumbuhan, dan mengurangkan kelemumur. Amalan menyapu minyak habbatus sauda pada kulit kepala secara berkala dapat memberikan hasil yang sihat dan bersinar, terutama untuk mereka yang mengalami keguguran rambut.
Penutup: Perlu Diambil Setiap Hari?
Walaupun habbatus sauda mempunyai banyak kelebihan, ia bukanlah ubat ajaib. Ia lebih sesuai dianggap sebagai makanan tambahan atau “booster” kepada gaya hidup sihat. Pengambilan secara konsisten dalam dos yang sesuai boleh membantu meningkatkan kesihatan secara menyeluruh. Namun begitu, untuk individu yang mempunyai penyakit kronik atau sedang hamil, adalah penting untuk mendapatkan nasihat doktor terlebih dahulu.
Jadi… adakah anda sudah masukkan habbatus sauda dalam rutin harian anda hari ini?
Rujukan:
- Ahmad, A., Husain, A., Mujeeb, M., et al. (2013). A review on therapeutic potential of Nigella sativa: A miracle herb. Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine, 3(5), 337–352. https://doi.org/10.1016/S2221-1691(13)60075-1
- Gholamnezhad, Z., Havakhah, S., & Boskabady, M. H. (2016). Preclinical and clinical effects of Nigella sativa and its constituent, thymoquinone: A review. Journal of Ethnopharmacology, 190, 372–386. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874115303235
- Majdalawieh, A. F., & Fayyad, M. W. (2016). Recent advances on the anti-cancer properties of Nigella sativa, a widely used food additive. Herbal Medicine: Biomolecular and Clinical Aspects, 2nd edition. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK92773/