Epilepsi: Punca, Simptom dan Rawatan

Apakah Epilepsi?

Epilepsi adalah gangguan neurologi kronik yang menyebabkan individu mengalami sawan berulang akibat aktiviti elektrik yang tidak normal di otak.

Sawan ini boleh berlaku dalam pelbagai bentuk, dari kehilangan kesedaran seketika hingga pergerakan tubuh yang tidak terkawal.

Menurut Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO), dianggarkan sekitar 50 juta orang di seluruh dunia hidup dengan epilepsi, menjadikannya salah satu gangguan neurologi yang paling biasa.

Bagaimana Ia Berlaku?

Epilepsi berlaku apabila terdapat gangguan dalam penghantaran isyarat elektrik di otak. Bayangkan otak seperti rangkaian elektrik yang kompleks.

Jika terdapat ‘litar pintas’ atau gangguan dalam aliran elektrik ini, ia boleh menyebabkan isyarat menjadi tidak terkawal dan mengakibatkan sawan.

Gangguan ini boleh berlaku di mana-mana bahagian otak, dan jenis sawan yang dialami bergantung pada lokasi gangguan tersebut.

Apakah Punca-Punca Epilepsi?

Terdapat beberapa punca kepada masalah ini. Ia adalah:

1. Kecederaan Kepala
   Trauma atau kecederaan serius di kepala akibat kemalangan boleh merosakkan tisu otak dan menyebabkan epilepsi.
2. Jangkitan Otak
   Jangkitan seperti meningitis, ensefalitis, atau neurocysticercosis boleh menyebabkan keradangan pada otak dan meningkatkan risiko epilepsi.
3. Keturunan
   Sejarah keluarga dengan epilepsi boleh meningkatkan risiko seseorang untuk menghidap penyakit ini, menunjukkan faktor genetik memainkan peranan.
4. Strok dan Penyakit Vaskular
   Strok atau gangguan aliran darah ke otak boleh merosakkan sel-sel otak dan mencetuskan sawan.
5. Masalah Perkembangan Otak
   Kelainan sejak lahir atau kecacatan perkembangan otak boleh menyebabkan sawan sejak kanak-kanak.

Faktor Risiko

Beberapa faktor boleh meningkatkan risiko seseorang untuk menghidap epilepsi. Antaranya:

• Sejarah keluarga yang menghidap epilepsi.
• Kecederaan kepala akibat kemalangan atau sukan berisiko.
• Jangkitan otak seperti meningitis.
• Strok atau penyakit vaskular.
• Masalah perkembangan semasa kelahiran.

Simptom Epilepsi

Epilepsi mempunyai pelbagai gejala bergantung pada jenis sawan dan bahagian otak yang terjejas. Antara gejala biasa termasuk:

• Kekeliruan seketika.
• Hilang kesedaran atau kesedaran terjejas.
• Pergerakan anggota badan yang tidak terkawal.
• Rasa kebas atau kesemutan.
• Tatapan kosong tanpa respons.

Dalam kes yang lebih teruk, individu mungkin mengalami sawan tonik-klonik yang melibatkan kejang seluruh badan dan kehilangan kesedaran.

Penyakit yang Mempunyai Simptom yang Sama

Beberapa penyakit lain mempunyai simptom yang serupa dengan epilepsi, antaranya:

1. Pengsan: Kehilangan kesedaran secara tiba-tiba akibat penurunan aliran darah ke otak.
2. Migrain: Sakit kepala yang teruk yang boleh disertai dengan gangguan penglihatan dan kebas.
3. Serangan Panik: Serangan cemas yang menyebabkan jantung berdebar, sesak nafas, dan pening.
4. Narcolepsy: Gangguan tidur yang menyebabkan individu tertidur secara tiba-tiba.

Ujian untuk Pengesahan Penyakit

Diagnosis epilepsi biasanya memerlukan:

• Elektroensefalografi (EEG): Ujian ini merekodkan aktiviti elektrik otak untuk mengesan corak tidak normal.
• Imbasan MRI atau CT Scan: Digunakan untuk mengenal pasti kelainan struktur otak.
• Ujian darah: Untuk mengesan jangkitan atau masalah metabolik.

Rawatan untuk Epilepsi

Rawatan utama untuk epilepsi adalah:

• Ubat Antiepileptik (AED): Ubat ini membantu mengawal sawan dengan menstabilkan aktiviti elektrik otak.
• Pembedahan Otak: Digunakan jika sawan tidak terkawal dengan ubat dan punca sawan dapat dikenal pasti.
• Diet Ketogenik: Diet tinggi lemak dan rendah karbohidrat yang boleh membantu mengurangkan sawan, terutamanya dalam kanak-kanak.
• Peranti Neurostimulator: Seperti Vagus Nerve Stimulator (VNS) yang menghantar impuls elektrik ke otak untuk mengawal sawan.

Rujukan

1. “Epilepsy.” World Health Organization (WHO). Diakses pada Januari 2025.
2. “Understanding Epilepsy.” Epilepsy Foundation, 2024.
3. Fisher, R. S., et al. “Epileptic Seizures and Epilepsy: Definitions Proposed by the International League Against Epilepsy (ILAE) and the International Bureau for Epilepsy (IBE).” Epilepsia, 2024.