Apakah punca kepada masalah kanser rahim? Artikel ini akan membincangkan berkenaan punca, simptom dan rawatan kepada masalah kanser ini.
Pengenalan
Kanser rahim ialah istilah umum yang merangkumi dua jenis kanser iaitu kanser endometrium dan sarkoma rahim. Kanser endometrium ialah kanser yang terbentuk pada bahagian endometrium, iaitu salah satu lapisan rahim wanita.
Ia adalah kanser yang paling banyak dihidapi oleh golongan wanita. Sarkoma rahim pula ialah kanser yang terbentuk di miometrium atau lebih dikenali sebagai otot rahim. Sarkoma rahim sangat jarang berlaku pada kalangan wanita. Oleh itu, artikel kali ini, kita akan memfokuskan kepada kanser endometrium.
Punca
Punca sebenar kanser endometrium masih belum dikenal pasti. Setakat ini, kajian menunjukkan bahawa kanser endometrium terbentuk daripada perubahan (mutasi) dalam DNA sel endometrium. Mutasi DNA boleh menyebabkan sel normal bertukar kepada sel abnormal.
Sel yang normal membesar dan membiak pada kadar yang telah ditetapkan oleh DNA, dan mati apabila diarahkan oleh DNA. DNA sel yang telah termutasi akan menyebabkan sel membiak di luar kawalan dan tidak mati. Apabila sel-sel termutasi ini semakin membiak, ia akan membesar dan menghasilkan tumor. Sel-sel kanser ini juga boleh menyerang bahagian organ berdekatan dan berpisah daripada tumor untuk merebak ke tempat lain dalam badan (metastasis).
Risiko
Antara faktor-faktor yang meningkatkan risiko kanser endometrium termasuklah:
- Ketidakseimbangan hormon. Ovari menghasilkan dua jenis hormon, estrogen dan progesteron. Sekiranya hormon ini tidak stabil, ia akan menyebabkan menyebabkan perubahan pada ketebalan endometrium.
- Penyakit atau kondisi badan yang boleh mengakibatkan peningkatan jumlah estrogen. Contohnya termasuk corak ovulasi yang tidak teratur, yang kebiasaannya berlaku dalam keadaan seperti polycystic ovarian syndrome (PCOS), obesiti dan diabetes.
- Mengambil hormon selepas menopaus yang mengandungi estrogen.
- Tumor ovari yang mampu merembeskan estrogen (jarang berlaku).
- Mula kedatangan haid pada usia muda. Apabila wanita mempunyai sejarah kedatangan haid pada umur yang sangat muda iaitu sebelum berusia 12 tahun, ia akan mendedahkan wanita tersebut kepada hormon estrogen dalam tempoh yang lebih lama berbanding wanita yang kedatangan haid pada umur yang lebih tua.
- Tidak pernah mengandung. Wanita yang tidak pernah hamil akan mengalami risiko kanser endometrium yang lebih tinggi berbanding wanita yang pernah mengalami sekurang-kurangnya sekali kehamilan kerana ketika hamil, hormon estrogen akan kurang dirembeskan.
- Orang tua. Risiko kanser endometrium meningkat pada golongan warga emas. Kanser endometrium juga paling kerap berlaku selepas menopaus.
- Obesiti. Lemak badan yang berlebihan mampu mengubah keseimbangan hormon badan anda.
- Mengambil terapi hormon untuk kanser payudara. Mengambil ubat terapi hormon tamoxifen untuk kanser payudara boleh meningkatkan risiko mendapat kanser endometrium.
- Sindrom Lynch. Sindrom Lynch, juga dipanggil kanser kolorektal bukan poliposis keturunan (HNPCC), ialah sindrom yang meningkatkan risiko kanser kolon dan kanser lain, termasuk kanser endometrium. Sindrom Lynch disebabkan oleh mutasi genetik yang diturunkan daripada ibu bapa.
Simptom
Antara simptom-simptom kanser endometrium termasuklah:
- Pendarahan faraj selepas menopaus
- Pendarahan semasa tidak kedatangan haid
- Sakit pada bahagian pelvis atau pinggul
Pemeriksaan dan Ujian
Ujian dan prosedur yang digunakan untuk mendiagnosis kanser endometrium termasuklah:
- Pemeriksaan pelvis. Semasa pemeriksaan pelvis, doktor akan memeriksa bahagian luar alat kelamin (vulva), dan memasukkan jari ke dalam faraj sambil menekan bahagian luar rahim untuk merasakan rahim dan ovari. Spekulum juga akan dimasukkan ke dalam faraj untuk membuka faraj dengan lebih luas bagi memeriksa keabnormalan faraj dan pangkal rahim.
- Menggunakan ultrasound untuk melihat imej rahim anda. Dalam prosedur ini, sebuah batang panjang (transduser) akan dimasukkan ke dalam faraj untuk melihat ketebalan dinding rahim yang boleh menebal jika terdapat kanser endometrium.
- Menggunakan histeroskopi. Semasa histeroskopi, doktor akan memasukkan tiub nipis yang fleksibel melalui faraj dan serviks ke dalam rahim. Kanta pada histeroskop membolehkan doktor anda memeriksa bahagian dalam rahim dan endometrium.
- Biopsi endometrium. Biopsi adalah prosedur untuk mengeluarkan sampel tisu untuk ujian makmal bagi mengesahkan kanser endometrium.
- Dilation and curettage (D&C). Jika tisu endometrium tidak mencukupi selepas melakukan biopsi, pesakit akan dinasihatkan untuk melakukan prosedur D&C. Semasa D&C, tisu akan dikikis dari lapisan rahim anda dan diperiksa di bawah mikroskop untuk sel-sel kanser.
Jika kanser endometrium ditemui, anda mungkin akan dirujuk kepada doktor yang pakar dalam merawat kanser yang melibatkan sistem pembiakan wanita (pakar onkologi ginekologi).
Sebaik sahaja kanser anda telah didiagnosis, doktor anda akan menentukan tahap (peringkat) kanser. Ujian yang biasanya digunakan untuk menentukan tahap kanser endometrium termasuklah X-ray dada, imbasan tomografi berkomputer (CT), imbasan tomografi pelepasan positron (PET) dan ujian darah. Peringkat kanser kebiasaanya hanya boleh disahkan sepenuhnya dengan tepat selepas pesakit menjalani pembedahan untuk merawat kanser. Terdapat 4 peringkat kanser endometrium dan tahap 4 adalah tahap terakhir.
Rawatan
Terdapat beberapa jenis rawatan yang boleh dilakukan ia bergantung kepada tahap kanser dan kesihatan pesakit secara menyeluruh. Rawatan-rawatan tersebut ialah:
- Pembedahan. Rawatan untuk kanser endometrium biasanya melibatkan pembedahan untuk membuang rahim (histerektomi), serta membuang tiub fallopio dan ovari (salpingo-oophorectomy). Oleh itu, pesakit tidak boleh mengandung lagi selepas pembedahan ini dijalankan. Nodus limfa juga kebiasaannya dikeluarkan semasa pembedahan untuk mengesahkan peringkat kanser.
- Radioterapi. Radioterapi menggunakan pancaran tenaga yang kuat, seperti sinar-X dan proton, untuk membunuh sel-sel kanser. Ia boleh digunakan sebelum atau selepas pembedahan. Sinaran ini boleh dipancar melalui dua cara, dari luar badan atau dalam badan. Semasa sinaran dipancar dari luar, pesakit akan berbaring sambil mesin radioterapi menghalakan sinaran ke bahagian kanser. Sinaran dalam badan pula dilakukan dengan meletakkan peranti kecil yang berbentuk wayar atau silinder di dalam faraj bagi membunuh sel kanser.
- Kemoterapi. Kemoterapi ialah pemberian ubat untuk membunuh sel kanser. Ubat ini boleh diambil melalui beberapa cara seperti oral atau melalui salur darah (intravena). Ia kebiasaannya diberikan selepas pembedahan.
- Terapi hormon. Terapi hormon melibatkan pengambilan ubat untuk menurunkan hormon dalam badan. Oleh itu, sel-sel kanser endometrium yang bergantung pada hormon untuk membiak akan mati.
- Imunoterapi. Imunoterapi ialah ubat yang diberikan untuk membantu sistem imun untuk melawan kanser.
- Rawatan paliatif. Rawatan paliatif ialah rawatan terakhir yang boleh diberikan untuk memberikan kelegaan kepada kesakitan untuk pesakit kanser bagi meningkatkan kualiti hidup pesakit dan keluarganya. Pakar rawatan paliatif akan bekerjasama dengan pesakit, keluarga pesakit dan doktor berkenaan yang lain untuk memberikan sokongan tambahan bagi penjagaan berterusan. Rawatan paliatif boleh diberikan bersama-sama dengan rawatan lain, seperti pembedahan, kemoterapi atau terapi radiasi.
Komplikasi dan Prognosis
Kanser endometrium yang didiagnosis pada peringkat awal boleh disembuhkan dengan pembedahan membuang rahim. Kanser endometrium hanya akan membawa maut apabila ia tidak didiagnosis pada peringkat awal, tidak dirawat dan telah merebak. Kadar survival boleh berkurangan kepada 17% apabila kanser merebak ke bahagian lain.
Kadar survival lima tahun untuk kanser endometrium ialah 81%. Ini bermakna, 81% orang yang didiagnosis dengan kanser endometrium masih boelh hidup dalam tempoh lima tahun kemudian. Kadar survival akan menjadi lebih tinggi sehingga 95% jika kanser tidak merebak di luar rahim.
Jenis Kanser yang lain
Rujukan:
- Mayo Foundation for Medical Education and Research. (2021, May 20). Endometrial cancer. Mayo Clinic.
- Uterine cancer: Stages, symptoms, treatment & prognosis. Cleveland Clinic. (n.d.).