Bell’s Palsy: Punca, Gejala, dan Rawatan

Apakah Bell’s Palsy?

Bell’s Palsy ialah satu keadaan perubatan yang menyebabkan kelemahan atau lumpuh sementara pada otot-otot di satu sisi muka. Keadaan ini berlaku apabila saraf kranial ketujuh (saraf muka) mengalami keradangan atau tekanan, mengakibatkan gangguan pada fungsi otot muka.

Bell’s Palsy boleh menyerang sesiapa sahaja tanpa mengira umur, namun ia lebih kerap berlaku dalam kalangan individu berusia 15 hingga 60 tahun. Secara global, insiden Bell’s Palsy dianggarkan sekitar 15-30 kes bagi setiap 100,000 populasi setahun.

Bagaimana Ia Berlaku?

Bell’s Palsy berlaku apabila saraf muka (cranial nerve VII) yang mengawal pergerakan otot muka mengalami keradangan atau bengkak.

Saraf ini melalui ruang sempit di dalam tengkorak, dan apabila ia membengkak, tekanan di kawasan ini boleh mengganggu isyarat elektrik yang dihantar ke otot muka.

Bayangkan seperti wayar elektrik yang terhimpit dalam saluran sempit, menyebabkan arus elektrik tidak dapat mengalir dengan baik. Ini menyebabkan otot-otot di muka tidak dapat bergerak dengan normal, mengakibatkan kelemahan atau lumpuh.

Apakah Punca-punca Bell’s Palsy?

Walaupun punca sebenar Bell’s Palsy tidak diketahui, beberapa faktor dipercayai menyumbang kepada keadaan ini:

• Jangkitan Virus: Virus herpes simplex (HSV-1), yang menyebabkan selesema di bibir, sering dikaitkan dengan Bell’s Palsy. Virus ini boleh menyebabkan keradangan pada saraf muka. Selain itu, virus lain seperti Epstein-Barr, cytomegalovirus, dan virus influenza juga boleh memainkan peranan.
• Jangkitan Saluran Pernafasan Atas: Selsema atau jangkitan pernafasan lain boleh mencetuskan reaksi imun yang menyerang saraf muka. Ini mungkin berlaku apabila tubuh menghasilkan antibodi yang secara tidak sengaja menyerang saraf muka.
• Tekanan dan Trauma: Tekanan fizikal atau emosi yang melampau boleh melemahkan sistem imun, meningkatkan risiko jangkitan pada saraf. Trauma pada muka atau kepala juga boleh menyebabkan keradangan pada saraf muka.

Faktor Risiko

Sesiapa sahaja boleh mendapat Bell’s Palsy, tetapi terdapat beberapa faktor yang meningkatkan risikonya:

• Diabetes: Pesakit diabetes berisiko lebih tinggi kerana kawalan gula darah yang lemah boleh menyebabkan keradangan saraf.
• Kehamilan: Wanita hamil, terutamanya pada trimester ketiga, berisiko disebabkan perubahan hormon dan pengekalan cecair.
• Jangkitan Virus Sebelumnya: Individu yang pernah dijangkiti virus herpes simplex lebih berisiko.

Simptom Bell’s Palsy

Bell’s Palsy biasanya muncul secara tiba-tiba. Gejala yang sering berlaku termasuk:

• Kelemahan atau lumpuh di satu sisi muka, yang menyebabkan kesukaran untuk mengangkat kening, menutup mata, atau tersenyum di sebelah muka yang terjejas.
• Kesukaran untuk menutup mata atau senyum di sebelah muka yang terjejas.
• Kehilangan deria rasa di bahagian depan lidah.
• Air liur atau air mata yang keluar berlebihan atau berkurangan.
• Kesakitan di sekitar rahang atau belakang telinga.

Jika keadaan menjadi lebih teruk, individu mungkin mengalami lumpuh penuh pada satu sisi muka dan kesukaran untuk bercakap atau makan. Dalam kes yang jarang berlaku, pesakit juga mungkin mengalami tics atau pergerakan otot yang tidak terkawal di muka.

Penyakit yang Mempunyai Simptom yang Sama

Beberapa keadaan lain boleh menyerupai gejala Bell’s Palsy dan penting untuk diagnosis pembezaan dibuat:

• Strok: Kelemahan pada satu sisi badan termasuk muka, tetapi biasanya disertai dengan kelemahan pada anggota badan dan masalah pertuturan.
• Tumor Otak: Tekanan daripada tumor boleh menjejaskan saraf muka dan menyebabkan gejala seperti Bell’s Palsy.
• Multiple Sclerosis (MS): Penyakit autoimun ini boleh menyebabkan keradangan pada sistem saraf pusat, termasuk saraf muka.
• Infeksi Otak (Meningitis/Encephalitis): Keradangan pada otak boleh mempengaruhi saraf muka, menyebabkan gejala serupa dengan Bell’s Palsy.
• Ramsay Hunt Syndrome: Disebabkan oleh virus varicella-zoster, ia boleh menyebabkan kelumpuhan muka berserta ruam di telinga atau mulut.

Ujian untuk Pengesahan Penyakit

Tiada ujian spesifik untuk mengesahkan Bell’s Palsy. Diagnosis biasanya dibuat berdasarkan pemeriksaan klinikal. Walau bagaimanapun, doktor mungkin mencadangkan:

• MRI atau CT Scan: Untuk menyingkirkan punca lain seperti strok atau tumor.
• EMG (Electromyography): Mengukur aktiviti elektrik pada otot muka untuk menilai tahap kerosakan saraf.
• Ujian Darah: Untuk mengenal pasti jangkitan atau diabetes.

Rawatan untuk Bell’s Palsy

Terdapat beberapa rawatan awal dapat meningkatkan peluang pemulihan sepenuhnya. Rawatan yang biasa digunakan termasuk:

• Kortikosteroid: Seperti prednisolone, untuk mengurangkan keradangan saraf.
• Ubat Antivirus: Diberikan jika Bell’s Palsy dikaitkan dengan jangkitan virus.
• Terapi Fizikal: Senaman otot muka membantu memulihkan pergerakan.
• Penjagaan Mata: Penggunaan titisan mata atau penutup mata untuk melindungi mata yang tidak dapat ditutup.

Kebanyakan pesakit pulih sepenuhnya dalam masa 3 hingga 6 bulan. Namun, sebilangan kecil mungkin mengalami kesan kekal seperti kelemahan ringan pada muka.

Rujukan

1. “Bell’s Palsy: Diagnosis and Management” – Mayo Clinic, 2023.
2. “Facial Nerve Disorders” – National Institute of Neurological Disorders and Stroke (NINDS), 2022.
3. “Bell’s Palsy: Causes, Symptoms, and Treatments” – WebMD, 2023.