Karies Gigi: Punca, Simptom dan Rawatan

Apakah Karies Gigi?

Karies gigi, atau lebih dikenali sebagai gigi berlubang, adalah keadaan di mana struktur gigi rosak akibat proses demineralisasi oleh asid yang dihasilkan oleh bakteria dalam plak gigi.

Plak ini terbentuk apabila sisa makanan, terutama yang mengandungi gula dan kanji, melekat pada permukaan gigi. Bakteria dalam plak menghasilkan asid yang merosakkan enamel, lapisan luar gigi yang keras, dan jika tidak dirawat, kerosakan ini boleh merebak ke lapisan lebih dalam, menyebabkan kesakitan dan jangkitan.

Menurut kajian, karies gigi merupakan salah satu masalah kesihatan oral yang paling biasa di seluruh dunia, melibatkan semua peringkat umur.

Bagaimana Ia Berlaku?

Proses berlakunya karies gigi bermula apabila plak gigi terbentuk di atas permukaan gigi. Plak ini terdiri daripada bakteria, air liur, dan sisa makanan.

Apabila kita makan makanan manis atau berkanji, bakteria dalam plak akan menukarkan gula kepada asid. Asid ini perlahan-lahan menghakis enamel gigi. Bayangkan enamel seperti dinding benteng yang melindungi istana.

Jika dinding ini terus diserang tanpa henti, ia akan retak dan runtuh. Sekiranya proses ini berterusan tanpa rawatan, asid akan menembusi enamel dan mencapai dentin, lapisan di bawah enamel, dan akhirnya ke pulpa gigi yang mengandungi saraf dan salur darah. Ini boleh menyebabkan kesakitan yang teruk dan jangkitan serius.

Apakah Punca-Punca Karies Gigi?

1. Pengambilan Gula dan Makanan Berkanji yang Tinggi: Makanan dan minuman manis seperti gula-gula, minuman berkarbonat, dan roti putih mudah ditukar oleh bakteria menjadi asid yang merosakkan gigi.
2. Kurang Menjaga Kebersihan Mulut: Tidak menggosok gigi dengan betul atau tidak menggunakan flos menyebabkan plak berkumpul di permukaan gigi, meningkatkan risiko karies.
3. Penggunaan Air Tidak Berfluorida: Fluorida membantu menguatkan enamel gigi. Kekurangan fluorida dalam air minuman atau ubat gigi meningkatkan risiko kerosakan gigi.
4. Mulut Kering (Xerostomia): Air liur membantu membersihkan sisa makanan dan meneutralkan asid. Mulut kering akibat ubat-ubatan atau keadaan kesihatan tertentu meningkatkan risiko karies.

Faktor Risiko

Karies gigi boleh berlaku kepada sesiapa sahaja, namun beberapa faktor meningkatkan risikonya:

• Diet Tinggi Gula: Pengambilan makanan dan minuman manis yang kerap.
• Kurang Menjaga Kebersihan Mulut: Tidak menggosok gigi dua kali sehari dan tidak menggunakan flos.
• Penggunaan Gigi Palsu atau Braces: Menyebabkan plak lebih mudah berkumpul.
• Sejarah Keluarga: Faktor genetik boleh mempengaruhi kerentanan seseorang terhadap karies.
• Masalah Kesihatan Tertentu: Penyakit seperti diabetes atau refluks asid boleh meningkatkan risiko.

Simptom Karies Gigi

Pada peringkat awal, karies gigi mungkin tidak menunjukkan sebarang simptom. Namun, apabila kerosakan semakin teruk, gejala berikut boleh muncul:

• Sakit Gigi: Kesakitan berpanjangan atau sensasi tajam apabila makan makanan manis, panas, atau sejuk.
• Tompok Putih atau Coklat pada Gigi: Menunjukkan kehilangan mineral pada enamel.
• Lubang pada Gigi: Kerosakan yang ketara boleh dilihat atau dirasai.
• Nafas Berbau: Disebabkan oleh pengumpulan bakteria dalam rongga gigi.

Jika tidak dirawat, karies boleh menyebabkan jangkitan serius, pembengkakan gusi, dan abses gigi.

Penyakit yang Mempunyai Simptom yang Sama

Beberapa penyakit lain mempunyai simptom yang menyerupai karies gigi, antaranya:

1. Sensitiviti Gigi: Disebabkan oleh pengikisan enamel atau resesi gusi.
2. Abses Gigi: Jangkitan pada akar gigi yang menyebabkan sakit teruk dan bengkak.
3. Gingivitis: Keradangan gusi yang menyebabkan pendarahan dan ketidakselesaan.
4. Bruxism (Tabiat Menggigit Gigi): Mengakibatkan keretakan atau kehausan enamel.

Ujian untuk Pengesahan Penyakit

Doktor gigi akan melakukan pemeriksaan fizikal dan mungkin mencadangkan:

• Pemeriksaan Visual: Melihat tanda-tanda kerosakan seperti tompok putih atau lubang.
• Pemeriksaan dengan Alat: Menggunakan alat khas untuk mengesan kawasan lembut pada enamel.
• X-ray Gigi: Untuk mengenal pasti kerosakan yang tidak kelihatan secara visual, terutama di antara gigi.

Rawatan untuk Karies Gigi

Rawatan karies gigi bergantung pada tahap kerosakan:

1. Fluoride Treatment: Untuk karies awal, rawatan fluorida boleh membantu memulihkan enamel yang lemah.
2. Tampalan (Filling): Lubang pada gigi akan dibersihkan dan diisi dengan bahan seperti resin komposit atau amalgam.
3. Rawatan Salur Akar (Root Canal): Jika karies mencapai pulpa, rawatan ini diperlukan untuk membuang tisu yang dijangkiti.
4. Pencabutan Gigi: Jika gigi tidak dapat diselamatkan, pencabutan mungkin diperlukan.

Rujukan

1. “Dental Caries.” World Health Organization (WHO), 2022.
2. “Understanding Tooth Decay.” American Dental Association (ADA), 2023.
3. “Oral Health Basics.” Centers for Disease Control and Prevention (CDC), 2023.