COVID-19: Punca, Simptom dan Rawatan

Apakah COVID-19?

COVID-19 adalah penyakit berjangkit yang disebabkan oleh virus SARS-CoV-2, yang pertama kali dikesan di Wuhan, China pada akhir tahun 2019. Penyakit ini merebak dengan pantas ke seluruh dunia dan diisytiharkan sebagai pandemik oleh Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) pada Mac 2020.

COVID-19 menjejaskan sistem pernafasan dan boleh menyebabkan simptom ringan hingga serius, termasuk kematian, terutamanya dalam kalangan warga emas dan individu yang mempunyai penyakit kronik.

Bagaimana Ia Berlaku?

COVID-19 berlaku apabila virus SARS-CoV-2 memasuki tubuh melalui titisan pernafasan yang dihasilkan ketika seseorang yang dijangkiti batuk, bersin, atau bercakap.

Virus ini kemudian melekat pada reseptor ACE2 di sel-sel saluran pernafasan. Bayangkan virus ini seperti kunci yang mencari lubang kunci tertentu (reseptor ACE2) untuk membuka pintu dan memasuki sel.

Setelah berada dalam sel, virus tersebut membiak dan menyebar ke bahagian tubuh yang lain, menyebabkan pelbagai komplikasi.

Apakah Punca-Punca COVID-19?

Terdapat beberapa punca kepada masalah ini iaitu:

1. Pendedahan kepada individu yang dijangkiti: Bersentuhan rapat dengan individu yang positif COVID-19, terutama dalam jarak dekat atau dalam ruang tertutup, meningkatkan risiko jangkitan. Virus mudah tersebar melalui titisan pernafasan yang dilepaskan ketika bercakap, batuk, atau bersin.
2. Permukaan tercemar: Menyentuh permukaan atau objek yang tercemar dengan virus dan kemudian menyentuh muka, hidung, atau mulut boleh menjadi punca jangkitan. Virus SARS-CoV-2 boleh bertahan di permukaan seperti logam, plastik, dan kaca untuk beberapa jam hingga beberapa hari.
3. Titisan udara (aerosol): Virus juga boleh tersebar melalui titisan kecil yang melayang di udara dalam jangka masa yang panjang, terutamanya di tempat yang kurang pengudaraan. Aktiviti seperti menyanyi, bersorak, atau bersenam di ruang tertutup boleh meningkatkan risiko penyebaran virus.

Faktor Risiko

COVID-19 boleh menjangkiti sesiapa sahaja, tetapi terdapat beberapa faktor risiko yang meningkatkan kebarangkalian mendapat jangkitan yang serius:

• Warga emas (65 tahun ke atas)
• Penghidap penyakit kronik seperti diabetes, hipertensi, penyakit jantung, dan masalah pernafasan kronik
• Individu dengan sistem imun yang lemah, termasuk pesakit kanser atau mereka yang menjalani rawatan imunosupresif
• Obesiti
• Pekerja barisan hadapan yang terdedah secara langsung kepada pesakit COVID-19

Simptom COVID-19

Simptom COVID-19 berbeza antara individu. Kebanyakan pesakit mengalami simptom ringan hingga sederhana, tetapi sesetengahnya boleh mengalami simptom yang lebih serius.

Simptom ringan hingga sederhana:

• Demam
• Batuk kering
• Keletihan
• Hilang deria rasa atau bau
• Sakit tekak
• Sakit kepala
• Sakit otot atau sendi
• Cirit-birit
• Ruam pada kulit atau perubahan warna pada jari tangan atau kaki

Simptom serius:

• Sesak nafas
• Sakit dada
• Kehilangan keupayaan bercakap atau bergerak
• Kekeliruan atau mengantuk yang teruk
• Bibir atau muka kebiruan

Jika tidak dirawat, pesakit boleh mengalami kegagalan pernafasan, kerosakan organ, dan kematian.

Penyakit yang Mempunyai Simptom yang Sama

Terdapat beberapa penyakit lain yang mempunyai simptom yang hampir serupa dengan COVID-19, seperti:

• Influenza (selsema): Kedua-dua penyakit ini boleh menyebabkan demam, batuk, dan keletihan. Namun, hilang deria rasa dan bau lebih spesifik kepada COVID-19.
• Jangkitan paru-paru: Mengakibatkan batuk berkahak, demam, dan sakit dada, tetapi berpunca daripada jangkitan bakteria.
• Bronkitis: Batuk berpanjangan dengan atau tanpa kahak dan rasa sesak di dada.
• Tuberkulosis (TB): Batuk berpanjangan, demam malam, dan penurunan berat badan.
• Asma teruk: Sesak nafas dan batuk berpanjangan, namun tidak disebabkan oleh jangkitan virus.

Diagnosis pembezaan penting untuk memastikan pesakit mendapat rawatan yang sesuai.

Ujian untuk Pengesahan Penyakit

Ujian pengesahan untuk mengesan COVID-19 ialah RT-PCR (Reverse Transcription Polymerase Chain Reaction). Pemeriksaan ini melibatkan pengambilan sampel daripada hidung atau tekak untuk mengesan bahan genetik virus.

Ujian ini sangat tepat dan digunakan secara meluas di seluruh dunia. Selain itu, terdapat juga ujian pantas antigen yang memberikan keputusan lebih cepat tetapi kurang tepat. Ujian antibodi pula digunakan untuk mengenal pasti sama ada seseorang pernah dijangkiti COVID-19.

Rawatan untuk COVID-19

Setakat ini, tiada rawatan khusus yang dapat menyembuhkan COVID-19 sepenuhnya. Tujuan rawatan yang diberikan untuk mengurangkan simptom dan mencegah komplikasi.

Rawatan standard:

• Rawatan sokongan seperti pemberian oksigen, rehidrasi, dan pengurusan simptom untuk membantu tubuh melawan jangkitan.
• Penggunaan antiviral seperti Remdesivir untuk kes tertentu bagi mengurangkan tempoh jangkitan.
• Steroid seperti Dexamethasone untuk pesakit yang mengalami keradangan teruk bagi mengurangkan tindak balas imun yang berlebihan.

Rawatan alternatif:

• Penggunaan terapi plasma konvalesen (darah dari pesakit yang telah sembuh) untuk membantu sistem imun melawan virus.
• Vaksinasi sebagai langkah pencegahan utama bagi mengurangkan risiko jangkitan dan komplikasi serius.
• Rawatan eksperimen lain seperti antibodi monoklonal yang disasarkan untuk melawan virus SARS-CoV-2.

Rujukan

1. “Coronavirus Disease (COVID-19) Pandemic.” World Health Organization (WHO), 2020.
2. “Clinical management of COVID-19.” WHO, 2020.
3. “Guidelines on COVID-19 diagnosis and treatment.” Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM), 2021.