Paracetamol, atau juga dikenali sebagai acetaminophen, adalah salah satu ubat yang paling biasa digunakan di seluruh dunia.
Ubat ini sering digunakan untuk melegakan kesakitan ringan hingga sederhana dan menurunkan demam.
Walaupun nampak mudah dan biasa, paracetamol sebenarnya mempunyai banyak aspek yang perlu difahami untuk memastikan penggunaannya selamat dan berkesan.
Kegunaan
Paracetamol adalah ubat yang sering diambil untuk beberapa tujuan, termasuk:
- Mengurangkan demam: Apabila suhu badan meningkat akibat jangkitan seperti selesema atau demam virus, paracetamol membantu mengurangkan suhu badan ke tahap normal.
- Melegakan kesakitan: Ubat ini berkesan untuk sakit kepala, sakit otot, sakit gigi, sakit sendi, dan kesakitan haid.
- Keselesaan selepas vaksinasi: Paracetamol sering diberikan selepas suntikan vaksin untuk mengurangkan kesakitan atau demam ringan.
Cara Ubat Berfungsi
Anda mungkin tertanya-tanya, bagaimana paracetamol membantu melegakan kesakitan dan demam?
Bayangkan badan anda seperti kereta yang enjin panasnya perlu dikawal. Paracetamol bertindak seperti kipas penyejuk, mengurangkan “panas” sistem badan.
Secara teknikal, paracetamol bekerja dengan menghalang pengeluaran prostaglandin di otak.
Prostaglandin adalah bahan kimia yang memberitahu otak tentang kesakitan atau keradangan di dalam badan. Dengan “membungkam” bahan ini, otak tidak menerima isyarat kesakitan yang kuat, dan suhu badan kembali normal.
Dos
Pengambilan dos yang betul sangat penting untuk mengelakkan kesan sampingan atau komplikasi. Berikut adalah panduan umum dos untuk orang dewasa dan kanak-kanak:
- Dewasa: 500-1000 mg setiap 4-6 jam, tidak melebihi 4000 mg sehari.
- Kanak-kanak: Dos biasanya berdasarkan berat badan, iaitu sekitar 10-15 mg/kg setiap 4-6 jam. Sebaiknya rujuk doktor untuk dos yang tepat.
Nota penting: Jangan melebihi dos maksimum kerana ia boleh menyebabkan kerosakan hati yang serius.
Kesan Sampingan
Walaupun dianggap selamat apabila diambil dengan betul, paracetamol boleh menyebabkan kesan sampingan tertentu:
- Ringan: Ruam kulit atau reaksi alahan ringan.
- Serius: Pengambilan berlebihan boleh merosakkan hati, yang dalam kes ekstrem boleh menyebabkan kegagalan hati. Gejala termasuk mual, muntah, sakit perut, atau mata menjadi kuning.
Jika anda mengalami sebarang kesan sampingan yang serius, hentikan pengambilan dan dapatkan rawatan segera.
Adakah Ia Boleh Digunakan Ketika Hamil?
Paracetamol dianggap selamat untuk digunakan semasa kehamilan, tetapi hanya jika diperlukan dan dalam dos yang disyorkan.
Kajian menunjukkan bahawa ia tidak memberikan risiko yang signifikan kepada ibu atau bayi.
Namun, adalah lebih baik berbincang dengan doktor sebelum mengambil ubat ini, terutamanya jika anda sedang hamil.
Adakah Ia Boleh Digunakan Ketika Menyusukan Bayi?
Ubat ini juga dianggap selamat untuk ibu yang menyusukan bayi.
Paracetamol masuk ke dalam susu ibu dalam jumlah yang sangat kecil, dan kajian menunjukkan bahawa ia tidak memberi kesan buruk kepada bayi yang disusui.
Namun, pastikan anda mematuhi dos yang disyorkan.
Kontraindikasi
Tidak semua orang boleh mengambil paracetamol. Antara keadaan yang memerlukan berhati-hati atau elakkan pengambilan ubat ini adalah:
- Penyakit hati kronik: Paracetamol boleh memburukkan lagi kerosakan hati.
- Alahan kepada paracetamol: Individu yang pernah mengalami reaksi alahan perlu mengelakkan ubat ini.
- Pengambilan alkohol berlebihan: Alkohol dan paracetamol bersama-sama meningkatkan risiko kerosakan hati.
Interaksi Ubat
Paracetamol boleh berinteraksi dengan beberapa jenis ubat, termasuk:
- Warfarin: Penggunaan jangka panjang paracetamol boleh meningkatkan kesan pencair darah warfarin, menyebabkan risiko pendarahan.
- Carbamazepine dan rifampicin: Ubat ini boleh meningkatkan metabolisma paracetamol, mengurangkan keberkesanannya.
- Alkohol: Mengambil alkohol bersama paracetamol boleh meningkatkan risiko kerosakan hati.
Sebelum mengambil paracetamol, beritahu doktor atau ahli farmasi tentang semua ubat yang anda ambil untuk mengelakkan interaksi yang tidak diingini.
Dengan maklumat ini, anda kini lebih memahami bagaimana paracetamol berfungsi, dos yang betul, serta langkah berjaga-jaga yang perlu diambil. Ingatlah, walaupun ubat ini boleh dibeli tanpa preskripsi, penggunaannya perlu dilakukan secara bijak untuk memastikan keselamatan anda dan keluarga.
Rujukan
- “Acetaminophen: Uses, Dosage, and Side Effects,” Medical News Today, 2023.
- “Paracetamol: Risks and Benefits,” Journal of Clinical Medicine, 2022.
- “Pregnancy and Paracetamol Use,” Obstetrics and Gynecology Review, 2021.